‘Overheden, kijk naar volle breedte van muzieksector’
Overheden moeten bij het maken van muziekbeleid kijken naar de volledige breedte van de muziek. Dit schrijft de Raad voor Cultuur in het eerste van tien sectoradviezen die hij de komende maanden uitbrengt. Het advies in het kort: ontwerp een integraal, inclusief muziekbeleid dat het hele veld in samenhang beziet en dat geen genres of publieksgroepen buitensluit – en trek daarvoor als overheden samen op.
Van oudsher stroomt rijkssubsidie vaak naar klassieke-muziekgezelschappen. Voor het eerst in zijn geschiedenis brengt de Raad voor Cultuur een advies uit waarin de muzieksector in de volle breedte wordt bekeken; van de symfonische orkesten en de klassieke en hedendaagse ensembles tot de jazz en geïmproviseerde muziek, de popmuziek, de wereldmuziek, de urban muziek (zoals hiphop en r&b), en de dance en elektronische muziek.
Nu gaat het geld en de aandacht vooral naar de Randstad, waar topinstellingen zitten als het Koninklijk Concertgebouworkest en De Nationale Opera. Dat het ook anders kan, illustreert de Raad met een voorbeeld van het Noord Nederlands Orkest. Dat trok in 2016 tienduizend Groningers met het openluchtconcert Tribute to the Stones. Ook breekt de raad een lans voor muziekeducatie. Veel basisscholieren leren amper iets over muziek en in het ooit wijdvertakte netwerk van gesubsidieerde muziekscholen zijn gaten gevallen.
Inkomens van muzikanten
Een andere prioriteit die het rapport noemt, is een betere honorering van musici. In 2011 heeft VVD-staatssecretaris Halbe Zijlstra flink bezuinigd op het kunstbudget. Sindsdien hebben veel musici inkomen ingeleverd, of ze verloren zelfs hun werk. Het advies toont aan waarom het niet alleen in de klassieke muziek, maar ook in nieuwere genres wenselijk is dat de overheid helpt de markt bij te sturen: alleen een heel kleine toplaag van pop- en urban muzikanten kan leven van de muziek; zelfs artiesten die grote mediabekendheid genieten, fulltime in de muziek werken, volle zalen trekken en vaak worden gestreamd, halen hier zelden volwaardige inkomens uit. Daarvoor zijn de gages te laag en worden de streamingsinkomsten te onredelijk verdeeld; deze gaan nog altijd voornamelijk naar mediamagnaten als Google, Facebook en YouTube.
Berend Schans, directeur Vereniging Nederlandse Poppodia en -Festivals (VNPF) reageert in de Volkskrant: ‘In eerdere adviezen kwam ik het woord ‘pop’ veel minder vaak tegen, dus dat is al een goede ontwikkeling. In het verleden leek muziek door het Rijk te worden beschouwd als een soort cultureel erfgoed, gevormd door oude bildungsidealen. Dat kan niet meer. Pop is net zo goed belangrijk cultuurgoed.’ Gabriël Oostvogel, voorlopig Voorzitter van de Klassieke Muziek Coalitie die afgelopen 23 november werd opgericht: ‘Het advies sluit nauw aan bij onze doelstelling en bij de ontwikkelingen in de muziekwereld van de laatste jaren. Ook wij willen publieksverbreding en ook wij willen de positie van klassieke muziek verstevigen en versnippering bestrijden.’
De balans, de behoefte
Het document waarmee de raad een voorzet geeft voor het muziekbeleid van de toekomst heet De balans, de behoefte. Die titel is ontleend aan het nummer Surfen van rapper Typhoon. Lees hier het volledige sectoradvies Muziek.
Het sectoradvies muziek is het eerste van een reeks deelanalyses die de Raad voor Cultuur de komende maanden uitbrengt. Ook andere kunsten zoals theater, beeldende kunst, de audiovisuele sector, musea en letteren, worden onder de loep genomen, op weg naar de nieuwe subsidieperiode die in 2021 begint.