Intelligente mobliliteit in de stad

De creatieve industrie wordt gezien als dé industrie die door kruisbestuiving het antwoord kan geven op de huidige maatschappelijke vraagstukken. Het komende jaar zal de creatieve industrie zich richten op Duitsland met als speerpunt deze cross overs. In dat kader werd op 20 maart 2015 tijdens het werkbezoek van het koninklijk paar aan Hamburg, een interactieve workshop georganiseerd met als thema ‘Intelligente Mobiliteit in de Stad’. Nederlandse en Duitse beleidsmakers, instellingen, bedrijven en universiteiten gingen met elkaar in dialoog en brainstormden over nieuwe en creatieve vormen van openbaar vervoer te land en te water. De workshop werd georganiseerd door het Topteam Creatieve Industrie in samenwerking met de Nederlandse Ambassade.

Een vernieuwende World Café-setting bood de basis voor intensieve discussies. De tafelvoorzitters (Erik Huizer, Henk Ovink, Lucas Verweij, Elizabeth Sikiaridi, Jann de Waal en Marc Fonteijn) zetten de deelnemers aan het werk met prikkelende stellingen. Twee tafels concentreerden zich op het thema water, twee op de stad zelf en twee op de overkoepelende uitdaging. De thema’s sloten aan bij ‘Projekt Hamburg 2030’ waarin de stad zich richt op een demografisch toekomstconcept. Deze sessies vonden plaats twee dagen nadat bekend werd gemaakt dat Hamburg officieel kandidaat is voor de Olympische Spelen in 2024, waardoor het thema nog actueler was. Tussen de sessies door gaven Alec Momont van de ambulance drone en Paul Pot van Ship to Grid inspirerende pitches over creatieve projecten. Dit verslag is een beknopte weergave van de discussies.

Figure 1: Presentatie Alec Momont - Ambulance drone (afb. Maurice Mikkers)

In de stad

‘Als we de snelheid van innoveren willen verhogen met een factor tien, wat moeten we dan veranderen?’ Dit was het prikkelende statement waarmee tafelvoorzitter Lucas Verweij zijn team in stelling bracht. Tijdens de discussie werd de noodzaak van een mental shift helder. Daarbij ligt de verantwoordelijkheid niet alleen bij ontwerpers maar vooral ook bij de politiek, overheid, ingenieurs en verantwoordelijke partijen die deze nieuwe systemen daadwerkelijk moeten implementeren. Zonder deze mental shift is een echte ‘innovatieversnelling’ uitgesloten.

Aan de tafel van Erik Huizer werden onder andere de mogelijkheden van big data besproken. Je zou een stad kunnen beschouwen als een enorme verzameling sensoren. Tel daarbij de sensoren die zich verplaatsen (OV, auto’s, fietsers) en je hebt een ongelooflijk rijke bron van waaruit je nieuwe en slimme innovaties kunt bedenken zoals multi-modale e-mobility oplossingen. Nieuwe oplossingen zouden daarbij ook het bewustzijn van de burger kunnen en moeten vergroten ten aanzien van maatschappelijke uitdagingen.

Dit bewustzijn kwam ook ter sprake in de groep van Marc Fonteijn. Daar werd de conclusie getrokken dat het publieke belang zwaarder moet wegen dan commerciële belangen. Hierin zouden burgers en overheden hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Dat geldt ook ten aanzien van de stip op de horizon die men gezamenlijk kiest. Hierin moeten comfort, gemak en verbondenheid - duurzame oplossingen die inspelen op de diepere menselijke behoeften - voorop staan. We moeten er daarbij voor waken ons te laten leiden door trendgevoelige technologische ontwikkelingen.

Figure 2: Tekening uitkomst van discussie olv Erik Huizer (afb. Maurice Mikkers)

Op het water

Het ‘delta cities’-thema is hoogst actueel en dat zal niet minder worden de komende decennia. Samenwerken en kennis delen blijft voor steden essentieel om tot de slimste en meest duurzame oplossingen te komen. In dat opzicht is de samenwerking tussen Rotterdam en Hamburg veelbelovend. Maar zoals in de groep van Elizabeth Sikiaridi duidelijk werd, ligt er binnen een stad de uitdaging om de verschillende belanghebbenden te betrekken en mede-eigenaar te maken van de plannen. En hoe zit het met de betrokkenheid van de burger, hoe kunnen we gebruikmaken van de wisdom of the crowds? De grootste uitdaging ligt wellicht in het bij elkaar brengen van een top-down en een bottom-up benadering. Hierdoor wordt het een uitdaging van alle stakeholders.

Figure 3: ZM Willem Alexander neemt deel aan de discussie aan watertafel 1 (afb. Maurice Mikkers)

De discussie aan de tafel van Henk Ovink speelde direct in op de actualiteit. Men zag de Hamburgse ambitie om de Olympische Spelen te organiseren in 2024 als een geweldige gelegenheid om duurzame vernieuwingen in de stad en het havengebied sneller te realiseren waarbij Nederland maar al te graag een steentje wil bijdragen. Niet alleen met Nederlandse ontwerp- en waterexpertise, maar juist ook in een Olympisch partnership dat overheden, bedrijfsleven, kenniswereld en burgers aan beide zijden van de grens kan verbinden. Dat gaat volgens de deelnemers echter alleen slagen als de menselijke maat en een werkelijk proces van samenwerken met iedereen voorop staan.

Figure 4: Tekening uitkomst van discussie olv Henk Ovink (afb. Maurice Mikkers)

Conclusies

Concluderend vielen een paar zaken op. Zo blijft Big Data een terugkerend thema. De stelling ‘The availability of open data is crucial for successful development of smart mobility solutions’ werd aan de tafel van Jann de Waal door alle deelnemers onmiddellijk onderschreven. Toch liggen daar ook uitdagingen. Om te beginnen hebben we relevante data nodig – wellicht moeten we het voortaan hebben over relevant data in plaats van big data. De vraag rijst wie hiervoor de verantwoordelijkheid neemt. Daarnaast hebben we open data nodig, noem het gebruiksvriendelijke data. En tot slot: laten we op dit gebied vooral blijven praten en kennis uitwisselen. Er vinden overal ter wereld veel experimenten plaats, laten we van elkaar blijven leren.

Ten slotte: tijdens de verschillende workshops kon niet genoeg benadrukt worden dat succes afhankelijk is van de mate waarin we er in slagen om de burger, overheid en politiek samen te laten werken. En deze uitdaging is voor elke ‘Delta City’ gelijk.

Vervolg

Dit World Café vormde de start van een duurzame dialoog tussen de Nederlandse Creatieve Industrie en Nederlandse bedrijven en hun Duitse counterparts. Het Holland Smart City House op de Hannover Messe in 2014 vormde de opmaat. Deze kreeg een vervolg tijdens de Münchener Creative Business Week dit jaar. Dit gesprek zal een vervolg krijgen, onder andere op de Metropolitan Solutions beurs in mei in Berlijn en tijdens het congres Design Innovation Europe in december in Berlijn waar de creatieve industrie een Nederlandse visie over de stad van morgen zal presenteren. Dit alles is onderdeel van een strategie waarbij we bouwen aan duurzame netwerken waar we vraag en aanbod dichter bij elkaar willen brengen.

TAFEL OPENBARE RUIMTE 1

Prof. Dr. Erik Huizer / Topteam Creatieve Industrie / CTO Surfnet

ZM Willem Alexander (sessie 1)

Thomas Clever / Partner Clever en Franke

Alec Momont / Project Lead Ambulance-Drone

Andreas Rindt / Lead Service & Solutions (incl. CityTouch) Philips Design

Prof. Raoul Bunschoten / „Sustainable Urban Planning and Urban Design” TU Berlin

Kathrin Rath / Hochschule für angewandte Wissenschaften Hamburg (HAW)

Andreas Klein / Leiter „politisches Bildungsforum“ Konrad-Adenauer-Stiftung

TAFEL OPENBARE RUIMTE 2

Lucas Verweij / Journalist, educator & curator in the design field

HM Máxima (sessie 1)

Joziene van de Linde / Managing Director Heijmans Technology Smart Highway

Roy Cobbenhagen / Co-founder Solar Team Eindhoven

Jan Reitsma / Director Sensor City Assen

Adrian van Hooydonk / Leiter Design BWM Group

Prof. Peter Naumann / Dekan Fakultät Design Hochschule München

TAFEL OPENBARE RUIMTE 3

Jann de Waal / CEO and owner of Info.nl / Member of the board of CLICK.NL

Gert Franke / Partner Clever en Franke

Dörte Mierau / Management Advisor International Affairs Province Groningen

Maarten Boon / Creative Director Minivegas

Claudius Lieven / Stadtwerkstatt - Behörde für Stadtentwicklung & Umwelt

Stefan Klein / Hamburgische Gesellschaft für Wirtschaftsförderung mbH (HWF)

TAFEL OPENBARE RUIMTE 4

Marc Fonteijn / Partner 31 Volts

Silvana Koch / Senior Director Design Management Philips Design

Qurein Biewenga / Solar Team Eindhoven

Aukje Hondema / Sales support Klaver Fietsparkeersystemen

Peter Lindlahr / Managing director hySOLUTIONS

Dr. Sven Schulze / Leiter „Umwelt und Klima“ Hamburgisches WeltWirtschaftsInstitut (HWWI)

Tanja Braun / Manager Germany V-Tron

TAFEL WATER 1

Henk Ovink / Special Envoy for International Water Affairs the Netherlands

ZM Willem Alexander (sessie 2)

Matthijs Bouw / Partner One Architecture

Paul Pot / Manager Port- and Business Development Port of Amsterdam

Paul Manuel / Partner Tam Tam

Dr. Sebastian Saxe / Chief Digital Officer Hamburg Port Authority (HPA)

Harald Neidhardt / Founder MLOVE

TAFEL WATER 2

Prof. Elizabeth Sikiaridi / Founder Hybrid Space Lab, architect, urbanist, professor

HM Máxima (sessie 2)

Prof. Chris Zevenbergen / Flood Resilience - Urban Systems UNESCO IHE

Arnoud Molenaar / Chief Resilience Officer / manager Rotterdam Climate Proof at City of Rotterdam

Aernout van der Bend / Director de Verkeersonderneming Rotterdam

Prof. Dr. Gesa Ziemer / Vizepräsidentin Forschung HafenCity Universität

Dirk van Peijpe / Director de Urbanisten

Ursula Schneider / Wirtschaftsprüfungsgesellschaft (Mobilität)